İSAM Osmanlıca Makaleler
Veri Tabanı

Dijital ortama aktarılan dergiler arasında Târîh-i Osmânî Encümeni Mecmuası gibi tanınmış dergilere ulaşmak nispeten kolay olsa da öyle ki, adları dahi unutulmuş pek çok dergiyi bulabilmek İstanbul’daki araştırmacılar için bile büyük bir zahmet teşkil ederken; İSAM’ın Osmanlıca Makaleler Veri Tabanı’yla bu kaynaklara kolayca ulaşmak mümkün hale gelmiştir.  Osmanlıca dergileri arasında en eski örneklerden biri olan Mecmûa-i Fünûn, Temmuz 1862 tarihinde Münif Paşa’nın kontrolünde neşredilmeye başlanmış birkaç yıl boyunca da yayın faaliyetlerine devam etmiştir. Yıllık 12 sayı olarak yayımlanan dergi, ancak 48 sayı çıkarılabilmiştir.  1894 yılında Mehmet Fuat ve Artvin Asaduryan tarafından çıkarılan Ma‘lûmât ise 48 sayı ile yayın hayatına katkı sunmuştur. 2 sene neşri süren dergi, Edebiyât-ı Cedîde akımının öncülerinin çıkarmış olduğu bir dergi olması dolayısıyla önemlidir. Her iki dergi de hem Osmanlı yayın tarihinin en erken örnekleri olması hem de Osmanlı modernleşmesi tarihinin hikâyesini barındırması bakımından tarihî önem taşımaktadır.

Osmanlıca Makaleler Veri Tabanı ile 19. yüzyılın ikinci yarısında yayımlanmış Ma‘lûmât, Maârif, Ulûm Gazetesi, Hürriyet, Dağarcık, Muharrir, Mecmûa-i Ulûm, Hazîne-i Evrâk, Mecmûa-i Ebüzziyâ, Âfâk, Mir’ât-ı Âlem, Cerîde-i Sûfiyye, İmdâdü’l-Midâd, Mecmûa-i Muallim, Mirsad, Resimli Gazete, Mütâlaa, Kānûn-ı Esâsî, Meşveret, Marifet, Mecmûa-i Lisân, İrtikā , Mecmûa-i Edebiyye gibi onlarca dergiye ait sayının tek bir dijital merkezde toplanarak hizmete sunulmuş olması Osmanlı matbuat tarihinin erişilebilirliği bakımından bir dönüm noktası teşkil etmektedir.

Bütün bu çalışmalara ilaveten İSAM Kütüphanesi yeni kütüphane otomasyon programı üzerinden 545 farklı Osmanlıca süreli yayının 55.551 sayısını da PDF olarak araştırmacıların hizmetine sundu. Bu iki gelişme sadece Osmanlı tarihçileri için değil bütün sanat tarihi, edebiyat ve coğrafya alanlarında çalışma yapacak olanlar için de ciddi bir erişim kolaylığı sağlamıştır.

İSAM’ın erişime açtığı Osmanlıca Makaleler Veri Tabanı, Osmanlıca süreli yayınlara dair kapsamlı ve sistematik bir dijital arşiv oluşturarak araştırmacıların işini kolaylaştırdığı gibi Osmanlı düşünce ve yayıncılık tarihini yazmak isteyen basın tarihçilerine önemli bir kaynak oluşturmaktadır. Bu veri tabanı 150 yıldır unutulmuş pek çok metnin ortaya çıkmasını sağlamış, aynı zamanda daha önce tanınmayan pek çok yazarı ve konuyu da yeniden Türkiye tarihçiliğinin gündemine taşımıştır.  Bu açıdan bakıldığında İSAM, sunmuş olduğu bu hizmetle Osmanlı tarihçiliğinin çok daha etkili bir şekilde araştırılmasına hizmet etmenin yanı sıra Türkiye’deki bilgi kaynaklarının bütün dünyaya araştırılmaya açılmasına da öncülük etmek gibi bir misyonu yüklenmiş bulunuyor.