İSAM Blog
Merkezî İslam Coğrafyası’nın Yok Olan Kültürel Mirası

Merkezî İslam Coğrafyası’nın Yok Olan Kültürel Mirası

Asya, Afrika ve Avrupa’nın kesiştiği, “Eski Dünya” olarak adlandırılan Merkezî İslam Coğrafyası (Ortadoğu), insanlık tarihinin en köklü medeniyetlerine ev sahipliği yapmıştır.  Sümerler, Hititler, Asurlular, Bâbilliler, Grekler ve Romalılar gibi büyük uygarlıkların...

Tercüme Felsefesi

Tercüme Felsefesi

“Hiçbir şey yazılı söz kadar yabancı ve dolayısıyla anlaşılması zor değildir.”Gadamer  Hz. Mevlânâ, Mesnevî’nin ikinci cildinde birbirlerinin dediğini anlamayan dört kişinin üzüm için kavgaya tutuşmalarını şöyle anlatır: Adamın biri, dört kişiye bir dirhem verdi....

Geleceğin Araştırmacılarına İlham Veren Bir Gelenek

Geleceğin Araştırmacılarına İlham Veren Bir Gelenek

Bu şehir, tarih boyunca Doğu ile Batı’nın birbirine bakıp sessizce anlaştığı bir yer. Burada ne tam bir uyum ne de bir çatışma vardır; bir araya gelen her şey, kendi kimliğinden bir şey kaybetmeden ötekine yaklaşır. İSAM ise bu karmaşık akışın içinde, bir şeyleri hem...

İslamî Biyoetik Deyince Ne Anlamalıyız?

İslamî Biyoetik Deyince Ne Anlamalıyız?

Sabuncuoğlu Şerefeddin’in Cerrâhiyye-i İlhâniyye adlı eserinden minyatürlü bir sayfa (Millet Ktp., Tıp, nr. 79/353, vr. 51a)İslam medeniyetinin  ilk dönemlerinden itibaren ortaya konulan hekimlerin meslekî icrası, davranışları ve profesyonelliklerine dair etik...

Sözlük Okuma Sanatı ve “Dinî Terimler Sözlüğü”

Sözlük Okuma Sanatı ve “Dinî Terimler Sözlüğü”

İlkokulu yetmişli yılların başında Kadıköy’de okudum. Beşinci sınıfa geldiğimizde öğretmenimizin ısrarla takip ederek bizlere kazandırdığı bir alışkanlık hayatım boyunca ara ara başvurduğum kişisel bir zevke dönüştü: “sözlük okumak.” İlkokul çocuklarına sözlük...

Neden Malay Dünyası?

Neden Malay Dünyası?

Air dicincang tidak akan putus.“Su ne kadar doğranırsa doğransın, asla bölünmez.” Malay dünyasının tarihsel dokusunu anlatan bu atasözü Malay toplumunun, geniş adalar ve okyanuslarla çevrili olmasına rağmen, tıpkı suyun kesintiye uğramadan akması gibi birbirine kopmaz...

Gazze’de Akademik Hayat ve Direniş

Gazze’de Akademik Hayat ve Direniş

Gazze İslam Üniversitesi Eski Rektörü Dr. Kamalain Shaath ile Röportaj Gazze... Bir sabah uyanıp, gökyüzüne bakıyorsun; kuşlar var mı acaba?Belki birkaç tanesi hâlâ uçuyordur, ama öyle sessiz, öyle gölgeli ki gökyüzü.Ne kuş ne bulut ne de çocuk… Burası Gazze. Her...

Kayıp Zamanı Kütüphanede Aramak

Kayıp Zamanı Kütüphanede Aramak

Bütün kitaplarımın yayına hazırlanma süreci İSAM’da geçmiştir. Bu güzel mekân uzun süre neredeyse şehirdeki ikinci evim oldu. Fakat kütüphanelerle olan münasebetim bugünün değil, çocukluğumun Ankara’sına uzanan bir hikâyedir. Kavaklıdere’de, haftada bir gün alt...

Sahi, Bunu Nasıl Başardık?

Sahi, Bunu Nasıl Başardık?

İSAM, içeriden İstanbul’da hakkında resmî ya da gayriresmî dolaşıma girmiş hiçbir malumata ihtiyaç duymadan varlığını hissettiğimiz bir gerçeklik, bir mekân, bir çatı var. Adı: İSAM. Kurulduğu günden beri dikkatimi çeken bir yer. Daha akademinin rüyasına bile...

Bir İstanbul Âşığı ve Sanat Tarihi Üstadı Semavi Eyice

Bir İstanbul Âşığı ve Sanat Tarihi Üstadı Semavi Eyice

Prof.Dr. Semavi Eyice İstanbul Üniversitesi'ndeki odasında çalışırkenTürkiye’nin ilk Bizans sanat tarihçisi Semavi Eyice, 9 Aralık 1922 tarihinde İstanbul’un Kadıköy semtinde, kışın keskin soğuklarının hüküm sürdüğü bir vakitte dünyaya gelir. Meşhur Haydarpaşa Çayırı...

İSAM’ı Geleceğe Taşımak: Hazırlık Stratejileri

İSAM’ı Geleceğe Taşımak: Hazırlık Stratejileri

TDV İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM), kuruluşunun ilk yıllarında İslam paradigmasına uygun bir ansiklopedi yayımlama idealini taşıyan bir hayalle yola çıkmışken, zamanla çok boyutlu bir araştırma kurumuna dönüşmüştür. Bugün hem klasik hem de modern dönemlere dair...

Özgünlük Arayışındaki Sûfî Filozof

Özgünlük Arayışındaki Sûfî Filozof

Cebel-i Tarık Boğazı iki farklı dünyanın hem ayrılışının hem de birleşmesinin simgesidir. Orada boğazın suları, bir yandan hasretin diğer yandan kapışmanın renkleriyle dalgalanırken denizle bütünleşen kıyı şehirleri özlemini mavi tonlarına, yeni başlangıçların umut...

Kütüphanede Yaşayan Denizci

Kütüphanede Yaşayan Denizci

Bir zamanlar kütüphanemizde sessiz bir bilge yaşardı. Rafların arasında kalın çerçeveli gözlükleri, yıpranmış yün ceketi ve koltuğunun altına sıkıştırdığı kitaplarıyla onu ilk gördüğünüzde emekli bir profesör sanmanız muhtemeldi. Ancak sohbetler ilerledikçe bu...

Mahir ve Müdebbir Başkan Mehmet Âkif Aydın

Mahir ve Müdebbir Başkan Mehmet Âkif Aydın

Mehmet Âkif Aydın, Tokat’ın Niksar ilçesinde başlayan ilim yolculuğuna İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü ve ardından İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde devam eder. İslamî ilimler alanındaki birikimini geliştirmek için enstitü talebesiyken hadis, tefsir ve fıkıh...

İstinsahtan Neşre Kitabın Bitmeyen Çilesi

İstinsahtan Neşre Kitabın Bitmeyen Çilesi

Kitap telif, tercüme, istinsah ve neşir faaliyetlerinin önü alınamayan en büyük sorunu hiç şüphesiz bu süreçlerde ortaya çıkan hatalar ve eksikliklerdir. İmam Şâfiî’nin kendi kitabı er-Risâle’yi otuz küsur kere okutup her seferinde tashih ettiği ve en sonunda “Allah,...

Tükenmez Kalem

Tükenmez Kalem

Sene 2003 olsa gerek. On üç yaşlarındayım. Bugün fotokopi servisi olan yerde o vakitler çay ocağı var. Tenekeden bir sebil, birkaç okur, fısıltılar. Sehpada sarı jelatin paketinden çıkmış tuzlu bisküviler var ve bugünün aksine bir anda bitmiyorlar; bayatlıyor,...

En Derin Saygılarımla…

En Derin Saygılarımla…

Kütüphanelerde, dostlarımızın kitaplıklarında ya da sahaflarda gezinirken bazan kitapların iç kapaklarına yazılmış birtakım notlarla karşılaşırız. Bu notlar, eğer önemli bir ismi yahut değerli bir bilgiyi ihtiva ediyorsa, içimizde derin bir heyecan ve merak uyandırır....

“Çığır Açmak” Üzerine İz Bırakan Anılar

“Çığır Açmak” Üzerine İz Bırakan Anılar

Geçen yüzyılın doksanlı yıllarının başlarıydı. “Dünya Yayıncılık” için Salih Uçan ile birlikte, Seyyid Kutub’un İslam dünyasında çığır açan Fî Zılâl’il-Kur’ân adlı tefsirini tercüme ediyorduk. Haftada bir, bazan yayınevinde bazan da Salih abinin evinde yaptığımız...

Rumeli Müfettişi Hüseyin Hilmi Paşa ve Evrakına Dair

Rumeli Müfettişi Hüseyin Hilmi Paşa ve Evrakına Dair

Hüseyin Hilmi Paşa'nın Aydın, Suriye vilayetlerinde görevli iken aldığı nişan Üç katlı İsam Kütüphanesi’nin kapısından içeri girdiğinizde sizi pencerelerle aydınlanan galeri boşluklu büyük bir iç avlu karşılar. Akabinde sağlı sollu sıralanmış rafların yanında çalışma...

Bir Balkan Gezgini ve Tarihçisi: Machiel Kiel’in İzinde

Bir Balkan Gezgini ve Tarihçisi: Machiel Kiel’in İzinde

Machiel Kiel köyün imamıyla birlikte Pljevlje (Taşlıca), Karadağ, 1967*  “Tüm muhteşem hikâyeler iki şekilde başlar: Ya bir insan yolculuğa çıkar ya da şehre bir yabancı gelir.” Hikâyeciliğin bu sihirli sözünü Tolstoy’un söylediğine dair herhangi bir kanıt...

Çağdaş İslam Devletleri ve Toplumları Ansiklopedisi

Çağdaş İslam Devletleri ve Toplumları Ansiklopedisi

“Dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşayan müslüman azınlıklar hakkında herhangi bir bilgi kaynağımız var mı?” ya da “O ülkelerde var olan İslam’ın bugünkü durumuna dair sıhhatli bilgiye nasıl ulaşabilirim?” gibi sorular pek çoğumuzun gündemine gelmiştir. Buna benzer...

Şer‘iyye/Kadı Sicilleri Arşivi

Şer‘iyye/Kadı Sicilleri Arşivi

Kadı, Osmanlı yönetim zincirinin en önemli halkalarından birini temsil etmekteydi. Halkın bütün meselelerinde ve özellikle taşra halkının merkez ile olan ilişkilerinde tek yetkili merci kadılık kurumu idi. Evlenme, boşanma, alım, satım, alacak, borç, ölüm, miras...

Tıbbî Uygulamaların Ahlakî ve Dinî Boyutu

Tıbbî Uygulamaların Ahlakî ve Dinî Boyutu

Bilindiği gibi teknolojik gelişmeler hayatımızı çok hızlı bir biçimde değiştirmektedir. Bu hızlı değişim sadece günlük hayatta kullandığımız imkânları geliştirmekle sınırlı kalmayıp, değer yargılarımız ve yaşam biçimimizi de derinden etkilemektedir. Özellikle tıbbî...

Kutsal Yolculuğun Hikâyesi: Hac Ansiklopedisi

Kutsal Yolculuğun Hikâyesi: Hac Ansiklopedisi

İSAM yönetimi yeni çalışma döneminde hazırlamayı kararlaştırdığı Tematik Ansiklopediler serisi içinde bir de Hac Ansiklopedisi neşretmeyi planlamıştır. Konuyu İslam Tarihi, Türk Tarihi, Fıkıh ve Sanat Tarihi gibi farklı açılardan incelemek üzere bu sahaların...

Kendi Arşivi ile Filozof Rıza Tevfik

Kendi Arşivi ile Filozof Rıza Tevfik

Evrakın KondisyonuİSAM Kütüphanesi Arşivi’nde XIX. yüzyıldan XXI. yüzyıla uzanan bir döneme ait bazı önemli şahsiyetlerin özel evrak koleksiyonları mevcuttur. Bu özel (şahıslara ait) evraklar resmî tarih belgelerine alternatif olarak tamamlayıcı tarihî belge niteliği...

Japonya’da Dinî Çalışmalar ve İslam

Japonya’da Dinî Çalışmalar ve İslam

Japonya’da Dinî Çalışmalar ve İslamYaklaşık bir asır evvel,Tokyo sokaklarında dolaşan bir yabancı Shibuya caddesine gelince gözlerini müslümanlara ait bir ibadethanenin tabelasına çevirir ve binayı uzun uzun seyre dalar. İçeriden yankılanan ezanın sesi, cemaatin...

Tahkik Nedir? Ne İşe Yarar?

Tahkik Nedir? Ne İşe Yarar?

İslam medeniyetinde üretilen ilmî ve fikrî eserlerin, yakın ve uzak nesillere aktarımı esnasında metinler üzerinde meydana gelen eksiklik ve yanlışların düzeltilip giderilmesini sağlayan ve okuyuculara otantik, güvenilir metinler sunulmasını temin eden faaliyetin adı...

İSAM Veri Çalışmaları

İSAM Veri Çalışmaları

İslam Araştırmaları Merkezi çatısı altında yüzlerce araştırmacının katkılarıyla hazırlanan TDV İslâm Ansiklopedisi, 2014 yılında basılı formundan direkt bir aktarımla internet ortamına taşındı. 2018 yılına gelindiğinde ise tasarım ve işlevsellik açısından sisteme...