“Dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşayan müslüman azınlıklar hakkında herhangi bir bilgi kaynağımız var mı?” ya da “O ülkelerde var olan İslam’ın bugünkü durumuna dair sıhhatli bilgiye nasıl ulaşabilirim?” gibi sorular pek çoğumuzun gündemine gelmiştir. Buna benzer sorulara yanıt bulabilmek için gerek matbu gerekse dijital birçok kaynağa ulaşmaya çalışırız lakin bu sefer de elimizdeki güncel kaynakların güvenilirliğini ve bizlere sunduğu perspektifi tarafsız bir şekilde teyit etmekle zaman harcarız. Hepimizce malumdur ki derinlemesine araştırma yapmak için bilimsel ve sıhhatli bilgi üretim-aktarım faaliyetlerine olan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. Bu ihtiyacın karşılanmasına yönelik Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezince ihdas edilen Çağdaş İslam Devletleri ve Toplumları Ansiklopedisi İlim Heyeti, Çağdaş İslam Devletleri ve Toplumları Ansiklopedisi çalışması ile dünya üzerindeki günümüz İslam toplumları ve azınlıklarını yeni usullerle gündeme getirmeyi planlamaktadır. İlim Heyeti gerek heyet üyelerinin gerekse irtibatta olduğu çeşitli ağ, kurum ve kuruluşların desteğiyle müslüman toplulukların tarihine, mevcut durumlarına ışık tutarak geleceğe yönelik imkân ve fırsatlara dair anlayış geliştirme ve toplumsal farkındalık oluşturma düşüncesindedir.
Her yeni akademik ve kültürel eylemin ya yeni bir şey söylemesi ya da bilinen bir şeyi yeni şekillerde söylemesi arzulanır. Bu anlamda Tematik Ansiklopediler Projesi kapsamında hazırlanan Çağdaş İslam Devletleri ve Toplumları Ansiklopedisi, çalışmalarına yerli ve milli, özgün ve bütünlükçü bir perspektif cihetinden yaklaşmaktadır. Belirlenen bu yolda İlim Heyeti’ni oluşturan çeşitli akademik disiplinlerin kıdemli akademisyenleri ve araştırmacıları, bu projenin gerçekleştirilmesinin her aşamasında aktif bir faaliyet içerisindedirler.
Modern durumun ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına güncellenen Çağdaş İslam Devletleri ve Toplumları Ansiklopedisi’nde, 205 ülke farklı maddeler halinde, çeşitli alt başlıklarla ele alınacaktır. Çalışma; belirlenen ülkelerin fizikî ve beşerî coğrafya, demografi, toplum, siyasî durum, modern tarih, din, mezhepler, İslamî gruplar, cemaatler, tarikatlar, sivil toplum kuruluşları, İslamî eğitim ve öne çıkan siyasî partileri gibi alan çalışmalarıyla detaylandırılacaktır. Böylelikle bu proje 46 ciltlik TDV İslâm Ansiklopedisi Projesi’nin tamamlandığı 2016 yılı sonrasında gerçekleşen gelişmeleri, güncel istatistikleri, olgu ve olayları gün yüzüne çıkaracaktır.
Mercek altına alınan ülkeleri İslamî bir perspektifle değerlendiren Çağdaş İslam Devletleri ve Toplumları Ansiklopedisi İlim Heyeti; Siyaset Bilimi, Uluslararası İlişkiler, Tarih, Coğrafya, Mezhepler Tarihi, İslam Tarihi ve çeşitli bölge çalışmalarını sürdüren uzman araştırmacılar ve akademisyenlerden müteşekkildir. Heyet; maddelerin taslaklarının oluşturulması, ilgili yazarlara sipariş edilecek ülke maddelerinde hususiyetle ele alınması gereken bahislerin tayin edilmesi, TDV İslam Araştırmaları Merkezi’nin kurumsal tecrübesi desteğiyle madde telif süreçlerinin takip edilmesi, titizlikle yapılacak editoryal ve tashih işlemlerinin gerçekleştirilmesi süreçlerine katkı sağlamak için gayretle çalışmaktadır.
Bu ansiklopedi çalışmasını diğer çalışmalardan farklılaştıran temel husus yalnızca Web sitesi üzerinden yayımlanacak olmasıdır. Çağdaş İslam Devletleri ve Toplumları Ansiklopedisi, ülke maddelerinin belirli aralıklarla güncellenmesi, geniş kitlelerin erişimine açık olması, değişim/dönüşümler karşısında dinamik hüviyete sahip özellikleri ile yayıma sunulacaktır. Web ara yüzünde maddeler arası ilişkilendirme ve irtibatlılık gibi teknik imkânların yanısıra sade, kolay ve anlaşılır bir üslubun peşinde olacağız.
İslam ülkeleri, müslüman toplumlar, müslüman azınlıklar, cemaat ve gruplar üzerine birçok bilim dalı için çok disiplinli başvuru kaynağı özelliği sağlayacak olan Çağdaş İslam Devletleri ve Toplumları Ansiklopedisi; imkânlar, güç durumlar, fırsatlar ve tehditlerin yeniden düşünülmesine imkân sağlayacak, akademik ve aktüel alandaki ihtiyaçları büyük ölçüde karşılayacaktır. Bu vesileyle birçok akademik disiplinin teorik ve pratik alanlarında önemli bir boşluğu dolduracağı umudunu ve sizlerle en yakın zamanda buluşabilme heyecanını paylaşacağımızı, ara ara çalışmalarımızın süreçlerinden sizleri bu mecrada haberdar edeceğimizi bildirmek isteriz. En yakın zamanda görüşmek dileğiyle…