IV. Uluslararası İslam El Yazmaları ve Arşiv Belgeleri Konferansı:
Irak-Türk İş Birliğinin İmkânları ve Yararlanma Yolları

8-9 Temmuz 2024, İstanbul
8-9 Temmuz 2024 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilen “IV. Uluslararası İslam El Yazmaları ve Arşiv Belgeleri: Irak-Türk İş Birliğinin İmkânları ve Yararlanma Yolları” konulu konferans, İslam kültürünün mirasını koruma ve geliştirme konusunda önemli bir buluşma noktası oldu. Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM), IRCICA (Uluslararası İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Merkezi), Irak İlmî Yazmalar Cemiyeti ve Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından düzenlenen bu prestijli etkinlik, el yazması eserler ve arşiv belgeleri üzerine önemli tartışmalara ev sahipliği yaptı.

Konferans, İSAM’ın ev sahipliğinde, adı geçen dört kurumun başkanlarının açılış konuşmalarıyla başladı. Prof. Dr. Murteza Bedir (İSAM), Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç (IRCICA), Prof. Dr. Mazen Sabah Al-Ar’aji (Irak İlmî Yazmalar Cemiyeti) ve Prof. Dr. Ferruh Özpilavcı (Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı) tarafından yapılan konuşmalar, etkinliğin önemini ve katılımcıların ortak hedeflerini vurguladı.

Konferans, Iraklı ve Türk araştırmacılardan oluşan yaklaşık otuz katılımcının sunduğu Arapça ve Türkçe bildirilerle zenginleşti. Bildiriler, genel mânada yazma eserlerin ve arşiv belgelerinin İslam kültürünün ilerlemesindeki rolünü vurgularken, spesifik olarak tahkikli neşir, kataloglama, dijitalleştirme, yazma eserlerle ilgili veriler, yazma eser sanatları, beşerî bilimler, tarih, dil-edebiyat ve uluslararası ilişkiler gibi birçok konuyu ele almıştır.

Konferansın Öne Çıkan Konuları
Konferansta öne çıkan konular arasında şunlar yer aldı:

• • Selahaddin el-Müneccid’in Katkıları: Tarihçi Selahaddin el-Müneccid’in el yazmalarının tahkiki ve kataloglanmasındaki katkıları, tarihî çalışmaları ve yöntemleri ele alındı.
  • Dijitalleştirme Yöntemleri: El yazmalarının dijitalleştirilme yöntemleri ve modern teknolojilerin bu sürece olan katkısı detaylı bir şekilde incelendi.
  • Türkiye Yazma Eserler Kurumu’nun Çabaları: Türkiye Yazma Eserler Kurumu’nun yazma eserlerle ilgili çabaları, yayınları ve etkinlikleri tanıtıldı.
  • Veri Birliği ve Kataloglama: El yazmalarıyla ilgili verilerin birliği sağlanması, sağlıklı bilgi sunma ve Türkiye Yazma Eserler Kurumu veri tabanının kataloglanması üzerine tartışmalar yapıldı.
  • Hat Süslemeleri ve Tarihî Örnekler: İslam el yazmalarındaki hat süslemeleri ve bazı tarihî el yazmalarının uygulamalı örnekleri ele alındı.
  • Beşerî Bilimler ve Uygulamalar: El yazmalarının incelenmesinde beşerî bilimler yöntemlerinin nasıl kullanılabileceği ve Irak’taki uygulamaları üzerinde duruldu.

İslam Araştırmaları Merkezi’nin Katkıları
Konferansa İSAM adına katılan Dr. Münzir Şeyhhasan, Muhammed Şahin ve Ali Younes, merkezin tahkikli neşirler konusundaki çalışmaları hakkında detaylı bilgiler sundu. Dr. Münzir Şeyhhasan, İSAM Tahkikli Neşir Birimi’nin kısa tarihini ve yayımlanan tahkikli neşirleri tanıttı. Muhammed Şahin, “İSAM Tahkikli Neşir Esasları” hakkında bilgi vererek, merkezin tahkik yöntemleri ve özellikleri hakkında açıklamalarda bulundu. Ali Younes ise, Debûsî’nin el-Esrar isimli fıkıh kitabının neşir projesini tanıttı ve projede yapılan mukabele, tahriç, başlıklandırma ve dizin çalışmaları hakkında bilgi verdi. Dr. Münzir Şeyhhasan ayrıca “Şerhu’l-Mevâkıf ve Haşiyeleri Neşir Projesi” hakkında da bilgi vererek, neşir kapsamındaki haşiyelerin nicelikleri, nitelikleri ve özel tasarım konularında aydınlatıcı bilgiler sundu.

Geleceğe Yönelik Öneriler
Konferansın sonunda, katılımcıların önerileri doğrultusunda gelecekteki çalışmalar için çeşitli başlıklar belirlendi:

• • Yazma Eser Kültürünü Medya Aracılığıyla Yaygınlaştırma: Yazma eser kültürünün medya aracılığıyla daha geniş kitlelere tanıtılması gerektiği vurgulandı.
  • Modern Teknolojilerin Kullanımı: Yazma eserlerin kataloglanması ve dijitalleştirilmesinde modern teknolojilerin etkin bir şekilde kullanılması gerektiği belirtildi.
  • Eğitim ve Toplantılar: Yazma eserlerin tahkiki konusunda düzenli eğitimler ve toplantılar yapılması önerildi.
  • Uzmanlardan Yararlanma: Tahkik süreçlerinde uzmanlardan ve deneyimlerinden yararlanılması gerektiği ifade edildi.
  • Araştırma Tezleri: Araştırmacıların yazma eserlerin tahkikine ilgi göstermeleri ve yüksek lisans/doktora tezlerinde bu alana yer vermeleri teşvik edildi.
  • Bilimsel Merkezlerin Kurulması: Yazma eserlerin en iyi şekilde yayımlanması amacıyla uzmanlaşmış bilimsel merkezlerin kurulması gerektiği vurgulandı.

IV. Uluslararası İslam El Yazmaları ve Arşiv Belgeleri Konferansı, uluslararası iş birliğini güçlendirme ve yazma eser mirasını koruma konusunda önemli bir adım atarak, bu alandaki bilgi birikimini ve iş birliğini artırma kararı almıştır.

IV. Uluslararası İslam El Yazmaları ve Arşiv Belgeleri Konferansı:
Irak-Türk İş Birliğinin İmkânları ve Yararlanma Yolları

8-9 Temmuz 2024, İstanbul
8-9 Temmuz 2024 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilen “IV. Uluslararası İslam El Yazmaları ve Arşiv Belgeleri: Irak-Türk İş Birliğinin İmkânları ve Yararlanma Yolları” konulu konferans, İslam kültürünün mirasını koruma ve geliştirme konusunda önemli bir buluşma noktası oldu. Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM), IRCICA (Uluslararası İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Merkezi), Irak İlmî Yazmalar Cemiyeti ve Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından düzenlenen bu prestijli etkinlik, el yazması eserler ve arşiv belgeleri üzerine önemli tartışmalara ev sahipliği yaptı.

Konferans, İSAM’ın ev sahipliğinde, adı geçen dört kurumun başkanlarının açılış konuşmalarıyla başladı. Prof. Dr. Murteza Bedir (İSAM), Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç (IRCICA), Prof. Dr. Mazen Sabah Al-Ar’aji (Irak İlmî Yazmalar Cemiyeti) ve Prof. Dr. Ferruh Özpilavcı (Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı) tarafından yapılan konuşmalar, etkinliğin önemini ve katılımcıların ortak hedeflerini vurguladı.

Konferans, Iraklı ve Türk araştırmacılardan oluşan yaklaşık otuz katılımcının sunduğu Arapça ve Türkçe bildirilerle zenginleşti. Bildiriler, genel mânada yazma eserlerin ve arşiv belgelerinin İslam kültürünün ilerlemesindeki rolünü vurgularken, spesifik olarak tahkikli neşir, kataloglama, dijitalleştirme, yazma eserlerle ilgili veriler, yazma eser sanatları, beşerî bilimler, tarih, dil-edebiyat ve uluslararası ilişkiler gibi birçok konuyu ele almıştır.

Konferansın Öne Çıkan Konuları
Konferansta öne çıkan konular arasında şunlar yer aldı:

• • Selahaddin el-Müneccid’in Katkıları: Tarihçi Selahaddin el-Müneccid’in el yazmalarının tahkiki ve kataloglanmasındaki katkıları, tarihî çalışmaları ve yöntemleri ele alındı.
  • Dijitalleştirme Yöntemleri: El yazmalarının dijitalleştirilme yöntemleri ve modern teknolojilerin bu sürece olan katkısı detaylı bir şekilde incelendi.
  • Türkiye Yazma Eserler Kurumu’nun Çabaları: Türkiye Yazma Eserler Kurumu’nun yazma eserlerle ilgili çabaları, yayınları ve etkinlikleri tanıtıldı.
  • Veri Birliği ve Kataloglama: El yazmalarıyla ilgili verilerin birliği sağlanması, sağlıklı bilgi sunma ve Türkiye Yazma Eserler Kurumu veri tabanının kataloglanması üzerine tartışmalar yapıldı.
  • Hat Süslemeleri ve Tarihî Örnekler: İslam el yazmalarındaki hat süslemeleri ve bazı tarihî el yazmalarının uygulamalı örnekleri ele alındı.
  • Beşerî Bilimler ve Uygulamalar: El yazmalarının incelenmesinde beşerî bilimler yöntemlerinin nasıl kullanılabileceği ve Irak’taki uygulamaları üzerinde duruldu.

İslam Araştırmaları Merkezi’nin Katkıları
Konferansa İSAM adına katılan Dr. Münzir Şeyhhasan, Muhammed Şahin ve Ali Younes, merkezin tahkikli neşirler konusundaki çalışmaları hakkında detaylı bilgiler sundu. Dr. Münzir Şeyhhasan, İSAM Tahkikli Neşir Birimi’nin kısa tarihini ve yayımlanan tahkikli neşirleri tanıttı. Muhammed Şahin, “İSAM Tahkikli Neşir Esasları” hakkında bilgi vererek, merkezin tahkik yöntemleri ve özellikleri hakkında açıklamalarda bulundu. Ali Younes ise, Debûsî’nin el-Esrar isimli fıkıh kitabının neşir projesini tanıttı ve projede yapılan mukabele, tahriç, başlıklandırma ve dizin çalışmaları hakkında bilgi verdi. Dr. Münzir Şeyhhasan ayrıca “Şerhu’l-Mevâkıf ve Haşiyeleri Neşir Projesi” hakkında da bilgi vererek, neşir kapsamındaki haşiyelerin nicelikleri, nitelikleri ve özel tasarım konularında aydınlatıcı bilgiler sundu.

Geleceğe Yönelik Öneriler
Konferansın sonunda, katılımcıların önerileri doğrultusunda gelecekteki çalışmalar için çeşitli başlıklar belirlendi:

• • Yazma Eser Kültürünü Medya Aracılığıyla Yaygınlaştırma: Yazma eser kültürünün medya aracılığıyla daha geniş kitlelere tanıtılması gerektiği vurgulandı.
  • Modern Teknolojilerin Kullanımı: Yazma eserlerin kataloglanması ve dijitalleştirilmesinde modern teknolojilerin etkin bir şekilde kullanılması gerektiği belirtildi.
  • Eğitim ve Toplantılar: Yazma eserlerin tahkiki konusunda düzenli eğitimler ve toplantılar yapılması önerildi.
  • Uzmanlardan Yararlanma: Tahkik süreçlerinde uzmanlardan ve deneyimlerinden yararlanılması gerektiği ifade edildi.
  • Araştırma Tezleri: Araştırmacıların yazma eserlerin tahkikine ilgi göstermeleri ve yüksek lisans/doktora tezlerinde bu alana yer vermeleri teşvik edildi.
  • Bilimsel Merkezlerin Kurulması: Yazma eserlerin en iyi şekilde yayımlanması amacıyla uzmanlaşmış bilimsel merkezlerin kurulması gerektiği vurgulandı.

IV. Uluslararası İslam El Yazmaları ve Arşiv Belgeleri Konferansı, uluslararası iş birliğini güçlendirme ve yazma eser mirasını koruma konusunda önemli bir adım atarak, bu alandaki bilgi birikimini ve iş birliğini artırma kararı almıştır.